آشنایی با مفهوم شهر و شهروند الکترونیکی و اینترنتی

آشنایی با مفهوم شهر و شهروند الکترونیکی و اینترنتی
در دنیای امروز که سرعت پیشرفت در عرصه علم به دقیقه و ثانیه رسیده است پیوستن به جهان الکترونیک و فناوری اطلاعات تنها راه ورود به این بزرگراه وسیع و پرتردد است. البته با وجود مسائل و مشکلات عدیده مربوط به آلودگی هوا ، آلودگی های صوتی ، ترافیک ،اتلاف انرژی و اهمیت زمان، لزوم بستر سازی و اعمال دولت و خدمات الکترونیک بسیار مهم می نماید.تنها با نگاهی کوتاه به ازدیاد جمعیت منتظر در صفوف طولانی بانکها ، خیایانهایی مملو از خودروهایی که رانندگان آنها کلافه و منزجر به ترافیک سنگین پیش روی خود می نگرند، کودکانی که به سختی نفس می کشند و سالخوردگانی که معمولاً به دلیل فشارهای عصبی و آلودگی های صوتی و ... قدم از منزل به بیرون نمی گذارند و والدینی که مضطرب از فضای جامعه نگران آینده فرزندانشان هستند به سادگی می توان متوجه ضرورت آموزشهایی با متد و محتوایی نوین شد.
در شروع هزاره سوم می توان فناوری اطلاعات و ارتباطات را به عنوان اصلی ترین محور توسعه و تحول جوامع بیان کرد که دستاوردهای ناشی از آن در زندگی مردم اثرگذار است. در این راستا وجود شهرهای الکترونیکی و اینترنتی درهرکشوری می تواند زمینه حضور منطقی، علمی و اقتصادی این پدیده با ارزش را فراهم آورد و توان علمی و قدرت کشورها را درتولید، توزیع  و استفاده از دانش نشان دهد.
امروزه توسعه شهرها به معنای واقعی علاوه بر ساخت آن از مصالح و مواد ساختمانی، بیت های رایانه ای است. این شهرهای الکترونیکی با عنوان شهرهای مجازی نیز (Virtual Cities) شناخته می شوند و در هر لحظه هزاران شهروند مشغول استفاده از این شهرهای مجازی جهت انجام کارهای خود از سراسر جهان هستند. اموری مانند خرید، فروش، مسافرت، مسابقه و غیره.
شهرها در تعریف عام آن مراکز جغرافیایی تجمع انسانها و خدمات هستند و به همین دلیل است که نحوه چیدمان عناصر شهری و شکل امروزی شهرنشینی برای مردم بسیار آشناست و با آن رابطه ای نزدیک برقرار می کنند و در نتیجه شهرهای مجازی می توانند مدل بسیار خوبی از تمام اطلاعات و خدماتی باشند که در شهرهای حقیقی وجود دارند. این شهرها را می توان کانون های الکترونیکی نامید که حتی شهروندان ساکن کوچه و پس کوچه را نیز بر روی صفحه نمایش رایانه شما به تصویر می کشند.
اکنون اینترنت به عنوان گسترده ترین و غنی ترین منبع اطلاعاتی در جهان مطرح و امکان دسترسی به آخرین اطلاعات را در حوزه های مختلف ممکن می سازد و به عنوان فناوری ارتباطی با قابلیت های گسترده و در دسترس سبب افزایش آگاهی انسانها و همچنین کاهش هزینه های ارتباطی شده است .
پدیده شهر الکترونیک اگر چه در جهان پدیده ای نو و جدیداست و تنها یک دهه از عمر آن می گذرد اما بدلیل قابلیت ها و مزایای فراوانی که دارد مورد توجه بسیاری از کارشناسان و متخصصین صنعت IT و شهری شده است. این پدیده را می توان هدیه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بشر دانست که نوید دهنده محل زندگی بهتر برای کار، تفریح، سرگرمی، یادگیری و زندگی اشتراکی در جوامع می باشد.
تعریف (E-city) شهرالکترونیکی :
شهر الکترونیکی عبارت است از اداره امور شهروندان شامل: خدمات و سرویس های دولتی و سازمانهای خصوصی و تعاونی به صورت برخط(Online) و به صورت شبانه روزی و در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا و با بهره گیری از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن . شهر الکترونیکی ما را از دنیای تک بعدی شهرهای سنتی و امروزی خارج نموده و به دنیای جدیدی راهنمایی می کند.
فعالیت های شهر الکترونیکی:
بسیاری از فعالیت هایی که در شهرهای عادی انجام می شود قابلیت پیاده سازی و اجرا در شهر الکترونیکی را دارد و به جرات می توان گفت که این فعالیت ها در شهرهای الکترونیکی بسیار راحت تر از نمونه های فیزیکی آن خواهد بود. این مجموعه فعالیت ها را می توان به گروه های ذیل تقسیم نمود:
1-    فعالیت های اداری: امور ثبت اسناد و املاک، درخواست گذرنامه، اظهار نامه مالیاتی و غیره.
2-    فعالیت های بانکی: پرداخت قبوض، داشت و برداشت پول از حساب بانکی، انتقال پول و غیره.
3-    فعالیت های تفریحی: بازیهای رایانه ای، بازدید مجازی از موزه ها و مناطق دیدنی و غیره.
4-    فعالیت های تجاری: خرید و فروش کالا، فیلم و موسیقی، خرید بلیط هواپیما قطار و اتوبوس و ...
5-    فعالیت های علمی: انجام تحقیقات پژوهشی، جست و جوی مقالات، انتشار و چاپ کتاب های الکترونیکی و ...
6-    دریافت اطلاعات: شامل اخبار، روزنامه ها، نشریات، ترافیک شهری، اطلاعات پرواز و ورود و خروج قطارها و سایر وسایل نقلیه و ...
7-    فعالیت های آموزشی: ثبت نام و رفتن به کلاس های مجازی، آزمونهای الکترونیکی، دریافت مدارک معتبر بین المللی و ....
8-    فعالیت های گردشگری: رزرو بلیط و هتل، انتخاب بهترین مکانهای تاریخی، توریستی و مسافرتی برای گردشگری و ...
دستیابی مناسب تر به حقوق شهروندی :
 حقوق شهروندی هدیه الهی و جزو حقوق ذاتی و فطری انسان هاست و از صفات انسانی محسوب می شود. حقوقی جهانی است؛ زیرا حق مسلم هر عضو خانواده بشری است و هر فرد در هر مکانی که باشد و از هر رنگ، نژاد، جنس، زبان و مذهبی که باشد استحقاق برخورداری از آن را دارد، حقوق شهروندی منبعث از تعالیم اسلام می باشد؛ این مفاهیم امروزه جهانی شده و ارزش معنوی پیدا کرده است.
حقوق شهروندی در قانون برنامه چهارم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی توسط جمهوری اسلامی ایران از تاریخ اول فروردین ۱۳۸۴ لازم الاجرا بوده است.
دولت به منظور ارتقای حقوق انسانی، استقرار زمینه های رشد و تعالی و احساس امنیت فردی و اجتماعی در جامعه و تربیت نسل فعال، مسوولیت پذیر، ایثارگر، مومن، رضایتمند، برخوردار از وجدان کاری، منضبط، اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن، منشور حقوق شهروندی را مشتمل بر محورهای ذیل تنظیم نموده است :
الف) تامین آزادی و صیانت از آرای مردم و تضمین آزادی، در حق انتخاب شدن و انتخاب کردن.
ب) حفظ و صیانت از حریم خصوصی افراد.
ج) هدایت فعالیت های سیاسی، اجتماعی به سمت فرآیندهای قانونی و حمایت و تضمین امنیت فعالیت ها و اجتماعات قانونی.
د) ترویج مفاهیم وحدت آفرین و احترام آمیزنسبت به گروه های اجتماعی و اقدام مختلف در فرهنگ ملی.
هـ) تامین آزادی وامنیت لازم برای رشد تشکل های اجتماعی در زمینه صیانت از حقوق کودکان و زنان.
و) ارتقای احساس امنیت اجتماعی در مردم و جامعه.
ز) پرورش عمومی قانونمداری و رشد فرهنگ نظم و احترام به قانون و آیین شهروندی.
دستیابی به این منشور در شهر الکترونیکی و اینترنتی با سرعت، دقت و امکانات مناسب تری قابل تحقق بوده و شهروندان از ابزارهای مرتبط با فناوری اطلاعاتی و ارتباطی می توانند در جهت پیشبرد آن استفاده نمایند.
شهروند الكترونيك (E-CITIZEN) كيست؟
شهروند الكترونيك كسي است كه از حداقل دانش لازم درباره مفاهيم پايه فناوري اطلاعات و ارتباطات برخوردار است، توانايي برقراري ارتباط با اينترنت و ارسال و دريافت پيام‌هاي الكترونيكي از طريق پست الكترونيك را دارد
و همچنين اطلاعات‌، خدمات‌، كالاها و نرم افزارهاي مورد نياز خود را از طريق اينترنت جستجو مي‌كند. به عبارتی دیگرشهروند الكترونيك به شهروندي گفته مي شود كه توانايي استفاده از خدمات برخط(آنلاین) دولتها را در حد مطلوب داشته باشد. در واقع شهروندان الكترونيك همان كاربران جوامع اطلاعاتي هستند.
در زندگی امروزی، به دلیل تعدد وظایف شهروندان، هر فرد نیاز ها و وظایف گوناگونی دارد و برای رفع بسیاری از نیاز های خود، مجبور به استفاده از شیوه های آسان و کم هزینه تر مي‌باشد. یکی از روشهای جایگزین انجام فعالیت های روزمره شهروندی، مانند پرداخت قبوض، پرداخت عوارض، انجام امور بانکی،  دریافت مجوزها، خرید و فروش، آموزش
و غیره با استفاده از ابزارهای  فناوری اطلاعاتی و ارتباطی  است.  شهروند الكترونيك، كسي است كه توانايي انجام وظايف روزمره‌اي كه ايفاي نقش‌هاي متفاوت درطول زندگي براي وي بوجود مي‌آورد را با كمك ابزارهاي الكترونيكي داشته باشد.
گردآوری و تدوین: سیامک صالحی مدیر فناوری اطلاعات